Bạn đã biết gì về công dụng của Ngũ Vị Tử?
Bạn có bao giờ nghe đến dược liệu Ngũ vị tử hay chưa? Đây chính là loại dược liệu với vị chua cùng tính ấm và có nhiều tác dụng như an thần, sáp trường, liễm hãn… Vậy thực hư Ngũ vị tử là gì và cách sử dụng nó như thế nào? Toàn bộ thông tin liên quan đến loại dược liệu này sẽ được chúng tôi tận tình giải đáp qua bài viết ngay sau đây!
GIỚI THIỆU NGŨ VỊ TỬ
1. Tên gọi
Ngũ vị tử chính là loại quả chín được sấy hoặc là được phơi khô của loại thực vật có tên gọi này. Ngoài ra người ta còn gọi nó với cái tên khác là Ngũ mai tử, tên khoa học Fructus Schisandrae thuộc về họ Ngũ vị.
Nó bao gồm 3 nhóm khác nhau đó là: Nam ngũ vị tử, Bắc ngũ vị tử cùng với Mộc lan.
2. Đặc điểm
Đây là thảo dược với dạng cây leo và chiều dài của nó khoảng 3m, lá của Ngũ vị tử có hình tròn với chiều dài từ 9 đến 12cm. Hoa có màu vàng với 9 đến 15 cánh. Quả của nó thì có màu đỏ cùng đường kính khoảng 3cm và hạt tròn cũng có màu vàng như hoa.
Loại cây này được phân bố chủ yếu tại Trung Quốc. Và người ta sẽ dùng bộ phận quả chín, thu hái vào thời điểm mùa thu. Với quả Ngũ vị tử sau khi được thu hái sẽ đem loại bỏ hư hại tạp chất để mang đi sấy hoặc là phơi khô. Bên trong nó có chứa nhiều thành phần hóa học như là Vitamin C, E, tinh dầu, citral hay schizandrin,…
TÁC DỤNG DƯỢC LÝ NGŨ VỊ TỬ
1. Theo dược lý hiện đại
♦ Mang đến tác dụng với hệ thần kinh trung ương. Bởi vì nước sắc của dược liệu Ngũ vị tử sẽ giúp kích thích nhiều phần bên trong hệ thần kinh trung ương loài ếch. Ngoài ra theo Trung Dược Học thì thảo dược còn giúp thư giãn nhanh theo kết quả khảo sát từ người tình nguyện.
♦ Mang đến tác dụng cùng hệ thần kinh ngoại biên. Bởi vì dùng chất Schzandrin chích vào trong khoang bụng hoặc là đem cho chuột nhắt uống thì thấy kích thích để tiết ra choline. Nếu dùng liều thấp thì thấy có kích thích để tiếp nhận nicotin.
♦ Mang đến tác dụng lên tử cung theo thực nghiệm tử cung thỏ cô lập thấy rằng dùng nước sắc Ngũ vị tử sẽ kích thích đồng nhất ở tử cung có thai hoặc không có thai. Do vậy nó có thể dùng để phá thai.
♦ Tác dụng đến xúc giác vì nước sắc của thảo dược làm tăng độ nhận biệt xúc giác. Hơn nữa còn giúp tăng nhãn trường và cả nhãn lực ở người mà thể trạng mạnh khỏe hơn.
♦ Tác dụng điều trị tình trạng suy nhược bởi thành phần cồn chiết xuất bên trong dược liệu này nó giúp cải thiện các triệu chứng thần kinh như là mất ngủ, đau đầu, chóng mặt…
♦ Thực nghiệm dùng Ngũ vị tử với chuột thấy nếu dùng liều từ 10 đến 15g/ kg nó có thể gây ngộ độc.
♦ Nước sắc từ dược liệu sẽ gây tác động trực tiếp lên hệ thần kinh TW và kích thích hoạt động hô hấp. Ngoài ra thì Ngũ vị tử còn được dùng giúp điều trị tình trạng suy hô hấp bởi quá trình điều trị bằng Morphine.
♦ Tác dụng đến hệ tim mạch bởi dịch ancol từ Ngũ vị tử sẽ gây giãn mạch. Nếu chích lượng lớn thuốc thì sẽ thấy huyết áp hạ.
♦ Nước sắc thảo dược còn dự trữ glucose và glycogen ở gan. Mặc khác nó làm tăng acid lactic.
♦ Điều trị viêm nhiễm gan không gây vàng da.
♦ Cồn từ dược liệu Ngũ vị tử còn gây ức chế với một số vi khuẩn như kiết lị, trực khuẩn thương hàn, tụ cầu vàng, phẩy khuẩn tả…
2. Theo y học cổ truyền
♦ Chỉ khái, an thần, chỉ tả, thu liễm phế khí, liễm hãn và sáp trường.
♦ Sinh tân chỉ khát giúp bổ nguyên khí bất túc và giúp trị tả lỵ.
♦ Điều trị tình trạng mệt mỏi, miệng khô, lo, di tinh hoặc đổ mồ hôi trộm.
3. Liều dùng
Với vị chua tính ấm cùng quy kinh vào thận và phế nên Ngũ vị tử được dùng ở dạng bột, sắc hay cồn. Mỗi ngày sẽ sử dụng khoảng từ 2 đến 4g và liều cao thì có thể lên đến 12g.
BÀI THUỐC TỪ NGŨ VỊ TỬ
1. Bài thuốc chữa mồ hôi trộm
Sử dụng 125g bán hạ khúc, 63g nhân sâm, 63g bạch truật, 30 quả đại táo, 63g mẫu lệ, 125g bá tử nhân, 63g ma hoàng căn cùng 63g ngũ vị tử. Đem đại táo đi bỏ hạt nấu cho nhừ. Với những vị còn lại bạn nghiện thành bột mịn và trộn chung sau đó nhào với thịt của đại táo làm thành các viên. Mỗi một viên sẽ to bằng hạt ngô đồng. Khi dùng thì sẽ từ 20 đến 30 viên 1 lần và ngày sử dụng 2 lần.
2. Bài thuốc chữa thận hư và hoạt tinh
Sử dụng 12g mạch đông, 12g đảng sâm, 6g ngũ vị tử. Bạn đem đi sắc thuốc uống mỗi ngày dùng 1 thang đến khi nào thấy khỏi.
3. Bài thuốc chữa suy nhược thần kinh
Dùng 10 đến 20g nhân sâu, 30g câu kỷ tử, 30g ngũ vị tử và 500ml rượu. Đem ngâm tất cả với rượu trong 7 ngày. Khi dùng sẽ từ 15 đến 20ml và uống trước lúc đi ngủ.
4. Bài thuốc chữa di tinh, mộng tinh
Dùng 250g hồ đào nhân kết hợp với ngũ vị tử 100g. Đem Ngũ vị tử ngâm chung với nước khoảng nửa ngày để mềm. Sau đó bỏ hạt và sao vàng chung với hồ đào. Khi nào thấy nguội thì đem tán thành bột mịn. Mỗi ngày sẽ dùng 9g bột uống chung với nước cơm.
5. Bài thuốc trị háo suyễn nặng
Dùng 9 đến 12g địa long, 30 đến 80g ngư tinh thảo và 30 đến 50g ngũ vị tử. Sau đó đem ngâm chung với nước khoảng 4 tiếng. Tiếp đến sắc với lửa nhỏ và 2 lần còn khoảng 250ml. Đem chia uống 2 lần và uống hết trong ngày.
6. Bài thuốc điều trị viêm gan mạn tính
Sử dụng sài hồ, linh chi, đơn sâm và ngũ vị tử luyện với mật tạo thành hoàn. Mỗi lần bạn dùng 1 viên để uống chung cùng nước sôi để nguội. Hãy uống 30 phút sau ăn trong khoảng 30 ngày.
7. Bài thuốc trị phế thận âm hư vì cảm hàn
Dùng tang phiêu tiêu, đảng sâm cùng mạch đông mỗi thứ liều 30g và 5g ngũ vị tử. Đem chúng đi sắc lấy nước uống.
8. Bài thuốc trị ho vì cảm hàn
Dùng 8g ma hoàng, 8g bán hạ, 12g bạch thược, 6g chích thảo, 6g quế chi, 4g tế tân, 8g can khương kết hợp 4g ngũ vị tử đem đi sắc uống. Bạn chia thành 3 lần uống rồi uống hết trong ngày.
9. Bài thuốc trị ho lâu ngày
Sử dụng túc xác tẩm cùng đường sao vào 20g và 80g ngũ vị tử. Đem chúng đi tán thành bột và luyện chung với mạch nha tạo thành viên to như quả táo. Mỗi lần sẽ ngậm 1 viên để đỡ ho.
10. Bài thuốc trị thận hư, liệt dương
Dùng 600g ngũ vị tử đi tán tạo bột mịn. Ngày uống 3 lần mỗi lần 4g. Lưu ý khi uống bài thuốc này thì bạn kiêng ăn thịt lợn, cá và gỏi, giấm.
11. Bài thuốc trị tỳ thận hư hàn gây tình trạng tiêu chảy
Dùng 8g nhục đấu khấu, 4g ngô thù du, 16g bổ cốt chỉ và 6 đến 8g ngũ vị tử. Đem tất cả đi tán tạo bột mịn và trộn chung với nước đại táo, gừng tươi. Mỗi lần bạn dùng từ 6 đến 12g uống chung với nước ấm, dùng trước lúc đi ngủ.
LƯU Ý KHI DÙNG:
→ Với người nhiệt thịnh hoặc mới bị phát ban, ho ở giai đoạn đầu không nên sử dụng.
→ Người bị viêm phế quản mới bị gây ho, sốt không nên dùng.
→ Phụ nữ mang thai không được dùng.
→ Người bị động kinh không được dùng.
→ Người bị viêm loét dạ dày, viêm loét tá tràng không nên dùng Ngũ vị tử.
→ Ngoài ra khi dùng Ngũ vị tử cần tránh kết hợp với những loại thuốc như sau: Tacrolimus, loại thuốc chuyển hóa qua Cytochrom P450 3A4, Cytochrom P450 2C9 và Warfarin.
